Hayvan Hakları
konusuna dinimizin bakış açısını kavramamız oldukça önemlidir. Dini bakış
açışını geliştirmek için Kuran-ı Kerim ve Hz. Muhammet ve İslam alimlerinin
uygulama ve bakış açılarını bilmeye gereksinimim vardır.
Burada Kuran ın hayvanlara bakış açısı oldukça çok
önemlidir.
Hayvanların insanlara sunduğu hizmetler oldukça fazladır
- Hayvanlar , Allah’a kulluk görevlerini yaparak ; insanlar ile Allah arasında olması gereken iletişimi hatırlatırlar.
- Haktan yüz çevirenlerin durumunu tasvir ederler.
- Cehennem ve cehennem ehlinin durumunu tasvirde örnek verirler.
- Taşıma ve araç kullanılmaları
- Yiyecek ve hammadde ( giyecek ,ürün yapımı ) olarak kullanımı
- Çalışmada insanlara iş bölümü ve rehberlik yapmada örnek olurlar.
- Allah a yaklaşma aracı kullanılırlar
- İyi değerlerin ortaya çıkmasını sağlarlar.
Görüldüğü üzere Kuran’ da hayvanlar yukarıdaki gibi
işlevleri belirtilmiştir.
Hiçbir canlı sebepsiz yaratılmamıştır. Tüm canlılar yüce
yaratıcının eseridir. Yüce yaratıcının eserleri yaratılma bakımından hepsi
eşittir. Tüm canlılar yaratıcının
varlıklarına verdiği görevi
yapmaktadır.
Yaratılanlar içinde insanlar üstün tutulmuştur. Üstün
olabilme özelliği vermiştir. Bu özelliğin verilmesi her insanın üstün olacağı
anlamına gelmedi belirtilmiştir. İnsanın hayvandan aşağı olacağı da belirtilmiştir.
Burada hayvan küçümsenme için değil yukarıda bahsettiğim “Haktan
yüz çevirenlerin durumunu tasvir etmek amacıyla kullanılmıştır.
Yüce yaratıcı burada insana oldukça büyük görev vermiş , tüm
hayvanların bitkilerin kullanımı insana
vermiş fakat sınırsız kullanım ve sömürü hakkı vermemiştir.
Bir çok konuda azgınlığa kapılan insan, kendinin
sorumluluğuna verilen tüm canlı ve cansız varlıkları sınırsızca , arsızca ve fütursuzca kullanmaya
başlamıştır. Burada insan haddini ciddi bir şekilde aşmıştır.
Doğaya ve hayvanlara karşı yaptığımız uygulamalar ortadadır.
Eziyet ve işkenceden öteye gitmemektedir.
Endüstüriyel hayvan yetiştiriciliği , tavuk besi çiftlikleri,
hayvan besi çiftlikleri , süt hayvanlarının durumu acı verici bir haldedir. O besi çiftliklerinde
hayvanların tüm var oluş hakları gasp edilmektedir. Sırf insanın bitmek tükenmez
yeme ,içme ve üreme arzusunun neticesinde hayvanların haklarını yok sayan
çeşitli uygulamalarla insan hayvanları salt çıkarlarını karşılama aracı olarak
görmeye başlamış , Kuran da belirtilen diğer amaçları göz ardı etmiştir.
Sokakta yaşamını sürdüren sokak hayvanlarının durumu ise
içler acısıdır. Her daim insan tarafından yaşam hakları ellerinden alınmakta ve
yok sayılmakta ve insanların olmadığı yerlere götürülerek zor yaşam koşulları
ve çeşitli hastalıklarla yaşamaya mahkum edilmektedir.
Sokak hayvanlarına karşı akıl almaz derecede ön yargı
vardır. İnsan kendi için en değerli varlığı öne sürerek yani çocuklarını öne
sürerek hayvanların ortadan kaldırılmasını talep ederek oldukça bencil ve art
niyetli bir düşünceyle hayvanların haklarını
gasp edilmesine olanak yaratmaktadır.
Fakat bu durumda ilk başta haklı gibi görünse de aslında dinimiz açısından hiç haklı tarafı yoktur.
Yüce yaratıcı insanları düşünmeye ve hayvanlardan farklı olmaya yöneltmektedir.
Fakat burada insan aynı o görmek istemediği sokak hayvanlarına benzemektedir.
Köpekler kedilerden daha güçlüdür. Bu nedenle kedilerin
yaşam alanlarına ve yaşam haklarına zaman zaman saldırırlar. Kendinden güçsüz
olana saldırma hayvanlarda sıklıkla gözlenmektedir. Fakat kendinden güçsüz
olan hayvana zarar vermeyen
hayvanda görmek mümkündür.
İnsan bir köpeğin kediye saldırdığı gibi , köpeklere
saldırmaktadır. Kocaman dünyasına küçücük hayvanlara yer açmamaktadır. Halbuki
dünya sadece insanların değildir.
Hayvanların dinimize göre :
Yaşama Hakkı
Nefsini Koruma Hakkı
Barınma Hakkı vardır.
Fakat insanlık bunları tam anlamıyla
gerçekleştirmiş değildir.
Gerçekleştiremediği gibi dinimizi insana verdiği hayvanlara
karşı yükümlülüklerini de yerine getirmemektedir.
Dinimizi hayvanlara karşı insana verdiği yükümlülükler şu
şekildedir.
Hayvanları fiziksel
olarak korumak
·
Hayvanlara güçleri nispetinde yük yüklemek
·
Hayvanları yaratılış özelliklerine uygun işlerde
çalıştırmak
·
Binerken yormamak
·
Hayvanların istirahat ve beslenmelerine dikkat
edilmesi
·
Hayvanlara fazla insanın binmemesi
·
Hayvanların üzerinde onlara eziyet verecek
şekilde durmamak
·
Binmeye uygun hayvanlara binmek
·
Anne ile yavrusunu ayırmamak
·
Hayvanların boyunlarına takılan tasma ve
yularların zarar vermemesi
·
Hayvanların beslenmelerine önem göstermek
·
Hayvanların kesimine özen göstermek
Hayvanların
duygularına önem vermek
·
Hayvanlara değer vermek
·
Hayvanlara isim koymak
·
Yolculukta hayvanların neşelenmesi için şarkı
söylemek
Hayvanların
yiyeceklerini temin etmek
Hayvanları
hastalıktan korumak
Hayvanların eğitimine
önem vermek
Hayvanlar hakkında
ilmi araştırmalar yapmak
Hayvanlara zulm
etmemek
Hayvanları hedef
eğitiminde kullanmamak
Hayvanları hapis etmemek
Lanet okumamak
İşkence yapmamak
Zevk için öldürmemek
Hayvanlarla cinsel
ilişkiye girmemek
Hayvanların doğal
yapılarını bozmamak
Yüzlerini dağlamamak
Organlarını canlı
kesmemek
Hayvanları
dövüştürmemek
Kısırlaştırmamak ve deney hayvanı olarak kullanmamak
konusunda net bir bakış açısı yoktur. Caiz olduğu söyleyenlerde vardır .Söylemeyenlerde
Görüldüğü üzere hayvanların tüm sorumluluğu insanların
üzerindedir. Fakat bu sorumluluklarımızı yerine getirmiyoruz.
Bu sorumlulukları yerine getirenleri de kimi zaman
küçümsüyoruz yada onları yanlış bir şey yapıyormuşçasına yargılıyoruz.
Ortada yanlış bir durumun olmadığı azıcık düşünüldüğünde
ortaya çıkacaktır.
Dinimiz hayvanlar hakkında gerçeklere dayanmadan hüküm
verenler azılı zalimler olarak değerlendirilmiştir. Bunu “ Çocuklarımız
korkuyor , hastalık geçer gibi saçma bahanelerle hayvanların yok olmasına sebep
olanların dikkatlice değerlendirmesi gerekmektedir.
Yukarıda belirtiğim tüm durumlar için ayet ve hadis
kaynakları mevcuttur .Yazıyı genel tutmak adına belirtilmemiştir.
Dünyadaki hayvan haklarının gelişimi yasal zeminde
incelendiğinde İslam dininin hayvana karşı geliştirdiği bakış açısı bu günkü
yasalarda bile mevcut değildir.
Bu konuda bir örnek vermek gerekirse : Hayvanların duyguları
olduğunu dinimiz 1400 yıl önce belirtmiş toplumsal sistem içerinden bunu kabul
ettirmeye ve uygulamaya çevirmeye çalışmıştır. Fakat daha günümüzde birkaç ülkenin
hayvan hakları ve hayvan refahı konusunda gündemine yeni girmiştir. Buradan
düşünüldüğünde de dinimizin hayvan haklarına bakış açısı asla yadsınamaz.
Hayvan hakları felsefecilerin görüş açısı da dinimizin görüş
açısıyla bir çok konuda eşleşmektedir. Fakat bu durum en fazla 50- 60 yıldır
böyledir. İslam dininin 1400 yıl önce geldiği ve o dönem ki toplumsal yapı ve
yaşayış şekli düşünüldüğünde hayvan hakları felsefesi bakımından da oldukça
önemlidir.
Ayrıca hayvan haklarının , nefis , israf , kibir, iftira,
iyiliği engelleme gibi dinimizin
diğer kavramları ile de ilişkisi
vardır. Hayvan Hakları konusu ciddiyetle
ele alınması gereken bir konudur. Bu konuda herkesi bir şeyler yapmaya ve
yapanları engellemeye davet ediyorum.
Buradan anlaşılan bir diğer önemli hususta kendilerini
dindar şeklinde belirten insanların acilen hayvan hakları konusunda bir hareket
geliştirmesi gerekmektedir.
Gökhan KAZAN
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder